*  هوانیروز

شرایط خاص جغرافیایى ایران، وجود یک هوانیروز قوى را الزامى کرده است. توان بالگرد ایران از دهه 40به این سو قدرت گرفت و در سال 1357ایران از تعداد زیادى هلى کوپتر قدرتمند کبرا، 214  ،212  ،206و 205برخوردار بود.

ز

شرایط خاص جغرافیایى ایران، وجود یک هوانیروز قوى را الزامى کرده است. توان بالگرد ایران از دهه 40به این سو قدرت گرفت و در سال 1357ایران از تعداد زیادى هلى کوپتر قدرتمند کبرا، 214  ،212  ،206و 205برخوردار بود نیرو در هفته هاى نخست جنگ و در زمانى که هنوز بسیج، سپاه و نیروى زمینى ارتش قدرت سازماندهى بالایى نداشتند موفق شد با بهره گیرى از پرنده هاى خود و البته شهادت بسیارى از پرسنل، قدرت زرهى عراق را بشدت ضربه زند و سرعت آن را کم کند.

هوانیروز ایران اکنون به مدد قدرت فنى صنایع دفاعى و کارشناسان خود موفق به بازسازى خود و حتى ساخت هلى کوپترهاى جدید شده و از طریق مهندسى معکوس، بسیارى از موشک ها و راکت هاى موردنیاز هلى کوپترهاى خود را تأمین کرده است. در مصاحبه اى که نگارنده2سال قبل با فرمانده هوانیروز داشته است. وى تأکید داشت که اکنون توان هوانیروز ایران چه از نظر کمى و چه از نظر کیفى کمتر از سال  57نیست.

* نیروى هوایى ایران

اگرچه بسیارى از کارشناسان خارجى و حتى ناظران داخلى، گمان مى کنند کناره گیرى آمریکا و اروپا ازکمک به نیروى هوایى ایران از سال1357از یکسو و نابودى 70  درصد هواپیماهاى ایران در جنگ تحمیلى میان سال هاى 1359تا  1368موجب شده تا توان هوایى ایران بشدت کاهش یابد، اما واقعیت چیز دیگرى است. ایران بین سال هاى 68تاکنون هرگز نیروى هوایى خود را فراموش نکرد چرا که بیاد داشت که این نیروى هوایى بود که در سال هاى جنگ در کنار از بین بردن نیروى هوایى عراق (نیروى هوایى عراق در سال هاى جنگ حداقل  3  بار بازسازى کامل شد) مانع ضدحمله هاى خونین واحدهاى زرهى عراق شد و تا روزى که خلبانان ایرانى پرنده اى براى پریدن داشتند فضا را براى مهاجمان ناامن کردند.

امروز نیروى هوایى ارتش در کنار نیروى هوایى سپاه قدرت ضربتى قابل توجهى را تشکیل داده است. کارشناسان زیادى در خارج از کشور در سال هاى اخیر بر روى توان نیروى هوایى ایران کار مطالعاتى انجام داده اند و در مقالاتى حتى آن را خطر اصلى در برابر نیروى دریایى آمریکا در منطقه دانسته اند.

آنها با انتقاد از دولت آمریکا که چندى قبل اف-14هاى نیرویى دریایى خود را کنار گذاشت تا لاکهید بتواند صدها فروند اف-18  جدید خود را به این نیرو قالب کند، متذکر شدند که ایران تنها کشور جهان است که هنوز اف-14  دارد و قادر است خطرى بسیار جدى براى نیروهاى دریایى خارجى محسوب شود. بعضى از منتقدان حتى پا را فراتر گذاشته و کنار گذاشتن اف-14  به وسیله نیروى دریایى را خیانت و حرکتى براى گرفتن پورسانت اف-18  ها دانستند. به اعتقاد آنها ایران در سال هاى اخیر از تعدادى اف-14  باقیمانده از جنگ خود استفاده کرده و با کمک روس ها قوى ترین نیروى رهگیر منطقه را ایجاد کرده، که مى تواند از فاصله  250کیلومترى همه جنگنده هاى آمریکایى نظیر اف-،16اف-??  و اف-18  را رهگیرى کند و زمانى که آنها حتى این پرنده هاى قدرتمند را نمى توانند مشاهده کنند (اف-18  از فاصله 90  کیلومترى قادر به رهگیرى هدف است) جنگنده هاى آمریکایى را ساقط کنند و در پناه این هواپیماها بمب افکن ها، قایق هاى تهاجمى و دیگر نیروهاى ایران ناوهاى آمریکایى را از بین ببرند. بنظر مى رسد منتقدان اغراق نیز نمى کنند چرا که ایران در شرایطى که کارشناسان آمریکایى از سال  1357  ایران را ترک کردند توانست به تنهایى از اف-14  ها استفاده کرده و حداقل  80  تا  100  هواپیماى عراقى را با موشک هاى فونیکس منهدم کند. ایران هم اکنون توانسته موشک هاى فونیکس و اسپارو را با روش مهندسى معکوس بسازد.

در حال حاضر نیروى هوایى ایران مطابق برآورد غربى ها ازتعداد قابل توجهى نیرو و هواپیما بهره مى برد که عمده آنها در اختیار نیروى هوایى ارتش است. (ارقام صحیح تنها باید به وسیله مقام هاى رسمى اعلام شود) واحد اطلاعات ارتش اسرائیل و منابع غربى مدعى هستند ایران از میراژاف-،1  میگ،23  سوخو،24  توپولوف22  نیز بهره مند است. البته نیروى هوایى ارتش در سال هاى اخیر با بازسازى هواپیماهاى اف-،4  اف-5  و اف-14  در کنار خرید میگ  29و سوخوى،24  قدرت خود را بسیار افزایش داده و قادر است با استفاده از بیش از10  پایگاه شکارى از سراسر خاک ایران به خوبى حراست کند.

قدرت نیروى هوایى ایران به اندازه اى در سال هاى اخیر افزایش یافته که چندى پیش  2  نویسنده غربى به نام هاى دولین و کوپر در مقاله اى مفصل و جامع نسبت به نادیده گرفتن این نیرو به وسیله نظامیان آمریکایى هشدار دادند.

اما آنچه که نباید از یاد برد، ارزش مردان وخلبانان نیروى هوایى ارتش است. کسانى که با دست خالى و با بودجه هایى به مراتب کمتر از سال هاى حکومت شاه این نیرو را سر پا نگاه داشته اند. نباید فراموش کرد که در رژیم سابق، سالانه میلیاردها دلار پول تنها صرف نیروى هوایى مى شد و شاه2/5میلیارددلار در سال1973  براى خرید  80  فروند اف-14  داد ودر آن سال هر فروند موشک فونیکس2میلیون دلار قیمت داشت. (ارزش دلار آمریکا امروز حداقل یک سوم اوایل دهه70میلادى است)