(کد ناتو: AS-17 Krypton) موشک کروز هوا به زمین ساخت روسیه است که در دو دسته ضدکشتی و ضد رادار توسعه داده شده است.

ساخت:
به دلیل گسترش موشک های زمین به هوا (SAMs) عملیات غافلگیرانه( SEAD ) تبدیل به یک الویت برای هر نیروی هوایی مدرنی شده بود.در همین راستا حدف کردن رادارهای جستجوگر و کنترل اتش واحدهای پدافند موشکی یک ضرورت تلقی می شد.بدین منظور موشک های ضد رادار(ARMs(Anti Radar Missile می بایستی دارای برد کافی (برای در امان قرار دادن جنگنده از محدوده برد موشکی پدافند) سرعت بالا برای کاهش خطر انهدام موشک و یک جستجوگر برای کشف رادار می شدند .(اما ARMs لازم نبود که یک کلاهک ویژه و بزرگ را حمل کنند) .

اولین موشک ضد رادار اتحاد جماهیر شوروی بوسیله دفتر مهندسی Raduga OKB (که عهده دار طراحی موشک برای بمب افکن های سنگین شوروی بود )ساخته شد. موشک Kh-22P از طرح موشک 6 تنی Kh-22 (کد ناتو : AS-4 Kitchen ) ساخته شد.تجربه بدست امده از این طرح باعث ساخت موشک Kh-28 (کد ناتو :  AS-9 Kyle ) شد که قابل حمل توسط جنگنده های تاکتیکی   Su-17 , Su-7B و Su24 می بود. AS-9 سرعت 3 ماخ و 120 کیلومتر برد داشت(بیشتر از نمونه معاصر (موشک استاندارد)).در سال 1970 موشک Kh-28 مبنای موشک موفق Kh-58 شد و در واقع موشکKh-28 در غالب طرح Kh-58 کامل شد (موشکKh-58 در واقع از لحاظ سرعت و برد شبیه Kh-28 بود و در واقع تفاوت انها در جایگزینی موتور دو گانه سوز موشک با یک موتور بسیار امن تر سوخت جامد RDTT بود).

توسعه موشک ضد هوایی پیچیده تر نظیر پاتریوت (MIM 104 Patrior) و سیستم سپر جنگی نیروی دریایی ایالات متحده موسوم به ( ACS ) باعث فشار بیشتر بر اتحاد شوروی شد تا موشک های ضد راداری بهتری را تولید کند. اینجا بود که دفتر طراحی Zvezda-Strela  در این مورد از یک زاویه های مختلف به کمک Raduga آمد  (داشتن یک ایده در مورد یک موشک سبک هوا به هوا) به هر حال در اواسط سال 1970 بود که انها خانواده موفق موشک های کوتاه برد هوا به سطح Kh-25(کد ناتو: AS-10 Karen ) را ساختند که شامل موشک ضد رادارKh-25MP (کد ناتو:As-12 Kegler ) می شد.Zvezda  کار بر روی موشک های ضد رادار برد بلند را در سال 1977 اغاز کرد و نهایتا بر مبنای تجربیات بدست موشک موفق kh-31 ساخته شد که اولین پرتاب اش را در سال 1982 انجام داد. kh-31 در سال 1988 وارد خدمت شد و اولین نمایش عمومی ان در سال 1991 صورت گرفت.(مدل ضد رادار ان در دبی و نمونه ضد کشتی ان در مینسک ).
در سال 1998 طرح مشترکی بین روسیه و چین بر مبنای kh-31 اغاز شد.موشک طراحی شده در روسیه با کد KR-1 و در چین YJ-91 شناخته می شود. این اعتقاد بر این است که چین موشک YJ-91 را تحت لیسانس روسیه جهت استفاده در جنگنده Su-30MKK2 توسعه داده خواهد شد.

در بسیاری از جهات موشک Kh-31 یک نمونه کوچک شده از موشک سان برن (P270 Moskit ) است. موشک به طور معمول دارای باله های چهارگانه (صلیبی شکل) برای کنترل پرواز از جنس تیتانیوم می باشد. موشک دارای دو مرحله ایجاد نیرو محرکه است به گونه ایی که درهنگام پرتاب بوستر(موتور اصلی) سوخت جامد موشک که در انتهای ان تعبیه شده به موشک سرعتی در حدود 1.8 ماخ می دهد و سپس از موشک جدا می شود پس از ان چهار ورودی هوای تعبیه شده در اطراف موشک باز شده  تا گازهای حاصل از سوختن مواد سوختی موتور فعال شده رمجت را خارج کنند.موتور رمجت فعال شده باعث افزایش سرعت موشک تا سقف 4ماخ (وحتی بیشتر) می شود.

سابقه عملیاتی:
جستجوگر L-111E در مدل ضد راداری Kh-31 دارای یک انتن منحصربفرد است (یک ارایه تداخلی از امواج شش انتن نوسان گر) .جستجوگرهای ساخته شده برای چین دارای 106.5 سانتی متر طول 36 سانت قطر با وزن 23 کیلوگرم می باشند

نوع ضد رادار موشک Kh-31 با مشخصه P در سال 1988 و نوع ضد کشتی انبا مشخصه A در سال 1989 در روسیه وارد خدمت شدند و برخلاف موشک های هوا به سطح پیشین روسی قابل نصب بر روی تقریبا تمامی جنگنده های تاکتیکی روسیه از Su-17 Fitter تا MIG-31 Foxhound و تمام اعضا خانواده فلانکر بودند .همانگونه که در بالا نیز اشاره شد تعدادی موشک Kh-31P/KR-1 در سال 1997 برای چین ساخته شد اما ظاهر این موشک برای ازمایش به چین قروخته شده بود.دولت چین در اواخر سال 2002 و تقریبا اوایل 2003 میلادی سفارشی را برای خرید 200 موشک KR-1 جهت استقاده در جنگنده های Su-30MKK تقدیم روسیه کرد که این سفارش تا سال 2005 به این نیرو تحویل داده شد.در سال 2001 هند نیز تعدادی موشک Kh-31 جهت تجهیز جنگنده هایSU-30MKI از روسیه خریداری کرد که علی ظاهر این خرید شامل 60 عدد Kh-31A (ضد کشتی) و 90 عدد Kh-90P (ضد رادار) می شد.نیروی دریایی امریکا نیز 18 عدد MA-31 (یکی از انواع Kh-31 ) را از روسیه خرید که 13 عدد از انها را در بین سال های 1996-2003 استفاده کرد.موشک MA-31 قابل پرتاب از جنگنده F-4 Phantom بود که با بازنشسته شدن این جنگنده , جنگنده F-16 را برای پرتاب MA-31 اماده کردند

انواع مختلف موشک:

(Kh-31A (mod1 & mod2 (نمونه ضد کشتی) : موشک Kh-31A Mod 1 دارای طول 4.7 و قطر 0.36 متر با وزن 610 کیلوگرم می باشد در حالی که Kh-31A Mod 2 دارای طول 5.23 قطر 0.36 متری و وزن 700 کیلویی است.سیستم هدایت هر دو نوع شامل سیستم ناوبری داخلی (تا میانه مسیر) و سیستم رادار فعال (در فاز پایانی ) می باشد.Mod 1 قادر به حمل کلاهکی به وزن 95 کیلو است در حالی که  Mod 2 می تواند کلاهکی سنگین تر (به وزن 110 کیلوگرم) را حمل کند.کمینه برد هر دو نوع 5 کیلومتر است در صورتی که بیشینه برد Mod 1 70 کیلومتر و Mod 2 100 کیلومتر است.موشک Kh-31A دارای دقتی (CEP) در حدود 8 متر می باشد.

(Kh-31A Mod 2 که با کد Kh-31AD نیز شناخته می شود در واقع نمونه ارتقا داده شده  Mod1 می باشد که دچار تغییراتی از لحاظ برد و قدرت تخریب شده است)

این نمونه از موشک Kh-31 برای حمله به اهداف خود از روش Sea Skimming بهره می جوید .

(Kh-31P ( mod1 & mod2 (نمونه ضد راداری): موشک Kh-31P Mod 1 دارای طول 4.7 و قطر 0.36 متر با وزن 599 کیلوگرم می باشد. نمونه Mod 2 به طول 5.23 و قطر 0.36 متر می باشد که دارای وزن 625 کیلوگرم است.سیستم های هدایتی هر دو نمونه شامل ناوبری داخلی و راداری غیر فعال می باشد .کمترین برد این مدل 15 و بیشترین برد انها به ترتیب 110 و 200 کیلومتر است.Kh-31P دارای دقت 8 متری می باشد

(Kh-31P Mod 2 که با کد Kh-31PD نیز شناخته می شود نمونه ارتقا یافته  شده در سیستم های الکترونیکی  برد و میزان تخریبی Mod 1 است )

هر دو مدل نمونه های Kh-31A و Kh-31P  دارای سرعت کروز 2.5 ماخ در پایین ترین مرحله پروازی و 3 ماخ در بالاترین مرحله می باشند

Kh-31AM/Kh-31PM : یک بروز رسانی اساسی در سیستم های الکترونیکی و نیرو محرکه نمونه های A و P که برای سال های 2005-2006 برنامه ریزی شده بود.این بهبود ها را می توان در تعویض فیوزها  رادارها و نیرو محرکه موشک بررسی کرد.Kh-31AM از ارتقا سیستم جستجوگر Kh-31A با سیستم جدید RGS-31 و Kh-31PM از جانشینی سیستم های جستجوگر L-111, L-112 و L-113 با یک جستجو کننده چند باند L-130 کامل شدند.

MA-31: نمونه ایی از موشک Kh-31 که به عنوان یک نوع هدف مافوق صوت برای آموزش دفاع از کشتی در سال 1994 توسط روسیه طراحی و ساخته شد.این موشک چند سال بعد برای ارزیایی توسط نیروی دریایی امریکا انتخاب شد و همین امر باعث ایجاد مسیرهای مشترک بر پایه یک برنامه ارزیابی بین شرکت های Zvezda-Strela (دفتر موشک های تاکتیکی  ) و شرکت امریکایی McDonnell Douglas (بویینگ) گردید.

KR-1 : .نمونه صادراتی موشک Kh-31P که در سال 1997 به چین فروخته شد.

YJ-91 : .نمونه چینی موشک Kh-31 که نسبت به نمونه اصلی دارای طول و سرعت بیشتر بود که برای هدف قرار دادن اجسام دریایی از یک رادار فعال بهره می برد.

در سال 1992روسیه خبر یک نمونه هوا به هوا با رادار فعال \غیرفعال و برد 200 کیلومتر از Kh-31  که برای مقابله با هواپیماهای پشتیبانی (اواکس) مدنظر بود( ملقب به قاتل اواکس ) را در نمایشگاه هوایی مسکو اعلان کرد.  این موشک دارای برد کمتری در مقایسه با  موشک های 300و 400 کیلومتری R-37 و R-172 می بود ولی قادر بود بر اغلب جنگنده های تاکتیکی روسیه بارگذاری شود. به هر حال از ساخته شدن چنین موشکی هنوز مدرکی بدست نیامده است ولی می توان متصور بود که این خبر در حد یک شایعه باقی بماند

منابع:
http://en.wikipedia.org
http://www.missilethreat.com