" موشکهای کروز مهمترین ابزار دول غربی در هر تحرک احتمالی علیه ایران هستند"

در سالهای اخیر به تناسب اهمیت یافتن خطر موشکهای کروز برای نیروهای مسلح ایران وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو های مسلح تدابیر خاصی اندیشیده تا در معادله تسلیحاتی این سلاحهای مهلک و موثر را از صحنه نبرد خارج سازد ، در این راستا اقدامات اشکار و نهان بسیاری صورت پذیرفته ، یکی از موثر ترین اقدامات اشکار نیروهای مسلح ایران توسعه وبهینه سازی سامانه های پدافند توپخانه ای می باشد. در دهه فجر سال 1387 اخرین حلقه این پدافند با ورود توپهای پدافندی 100 میلی متری تکمیل گشت تا نیرو های مسلح ایران از فاصله بیش از 10 کیلومتری تا فواصل چند متری ، فضای اطراف اهداف استراتژیک و مهم را زیر سایه سنگین خود داشته باشند.

سامانه های تکمیل شده در جمهوری اسلامی ایران، نظر به بلوغ اتشبارهای دفاعی به صورت کپی سامانه های موجود با رتقای بسیار گسترده الکترونیک و بهینه سازی محدود در اتشبارهای پدافندی عرضه می گردند.

یکی از مهمترین سلاحهای معرفی شده برای خط پدافندی ایران ، سامانه 35 میلی متری سماوات ساخته شده در سازمان صنایع دفاع ، زیر مجموعه وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، است که به عنوان یک نمونه بسیار ارتقا یافته از سامانه معروف اورلیکن 35 میلی متری شناخته می گردد.

سامانه ی پدافند دفاع هوایی اورلیکن اولین بار در دهه 60 میلادی با هدف ایجاد سامانه ای با توانمندی درگیری با اهداف متعدد پرواز کننده در ارتفاع پایین و سرعت بالا توسط کنسرسیوم سویسی اورلیکن طراحی شد و امروز به عنوان یکی از توانمند ترین سامانه های دفاعی بسیار کوتاهبرد در 30 کشور جهان در حال تولید و خدمت است.

اتشبار اورلیکن35 یکی از کار آمد ترین اتشبارهای پدافندی جهان است .کارایی بالای این قبضه دو لول 35 میلی متری سبب شده تا در 7 نگارش اصلی موجود از این سامانه پدافندی، توپ کمترین تغییرات را شامل سامانه های روغن کاری خودکار و یا فشار شکن های جدید به خود دیده باشد. توپ مهلک سامانه پدافندی 35 میلی متری اورلیکن در دقیقه 1100 گلوله 35 میلی متری کالیبر 90 را با سرعت دهانه 1175 متر بر ثانیه از نوع انفجاری شدید- ترکش شونده در حداکثر برد 4 کیلومتر به سمت هدف روانه می سازد. هر واحد از این اتشبار ها مجهز به 280 گلوله برای هر توپ می باشد که در صورت لزوم توسط سامانه های بارگیری خودکار ظرف شش تا هفت و نیم ثانیه بار گذاری مجدد می گردد. اصابت حتی یکی از این گلوله ها برای حداقل متوقف نمودن عملیات یک جنگنده بمب افکن میان وزن کافیست.

نکته مهم در شناخت اتشبارها، روش تشخیص نگارشهای مختلف توپهای اورلیکن ساخت کشورهای مختلف از روی فشار شکن دهانه انهاست. بعد از مدلGDF-002 تقریبا تمامی نگارشها دارای یک فشا ر شکن پروانه ای هستند. اما در تایپ نود که در کشور چین ساخته شد پس از اولین سری تولید این فشار شکنهای پروانه ای با فشار شکنهای استوانه ای جایگزین شدند.
دلیل این جایگزینی عدم کارایی موراتظار در قیاس با هزینه ساخت عنوان شده بود.

سامانه های GDF-001 اولیه از یک رادار ابتدایی کنترل اتش سوپر فلدر ماوس استفاده می کردند اما در نگارش GDF-002 این رادار با سامانه های رهگیری – کنترل اتش اسکای گارد جایگزین شدند سامانه های کنترل اتش نیز طی 7 نگارش مهم تغییرات گستردهای کردند که به طور معمول شامل تغییرات در الگوریتم های تعیین مسیر و سامانه های کنترل اتش بود.

ارتش ازاد بخش خلق چین در دهه 80 تعدادی از این سامانه های پدافندی را خریداری نمود و نظر به کارایی بسیار بالا برای جایگزینی سامانه های 37 میلی متری شرقی خود اقدام به کپی سازی این سامانه ها با نام تایپ 90 کرد . اولین سامانه ساخت چین در رژه روز ارتش در سال 1999 در پکن به نمایش در آمد. سامانه های چینی از یک رادار کنترل اتش با نام تایپ 902 استفاده می کنند که یک کپی بهینه سازی شده از سامانه راداری اسکای گارد 2 است. این سامانه بردی برابر 8 کیلومتر دارد و به منظور مقابله با موشکهای ضد تشعشعات راداری ( که از افت های مهم سامانه های اسکای گارد می باشند ) می تواند توسط یک سامانه تلوزیونی مستقل از رادار بدون کوچکترین سیگنال راداری به رهگیری اهداف پر سرعت بپردازد.

ارتش ایران نیز در زمان شاه مخلوع و در خلال جنگ تحمیلی 92 اتشبار اورلیکن 35 میلی متری را دریافت نمود که این سامانه هابه طور موثری علیه هواگردهای عراقی مورد استفاده قرار گرفتند.

در طی سال 86 سامانه های اورلیکن 35 میلی متری ساخته شده در داخل با یک بسته حسگر فعال-غیر فعال جدید و با نام سماوات معرفی گردیدند. اتشبار سماوات از فشار شکنهای استوانه ای نمونه های اولیه استفاده می کند و احتمالا بهینه سازی های محدودی نیز به خود دیده است، اما نکته مهم در سامانه سماوات ، رادار این سامانه است که در شرکت صنایع الکترونیک ایران طراحی و ساخته شده است، این رادار از یک واحد کنترل اتش مجهز به نمایشگرهای رنگی بهره می برد و وظیفه تلفیق اطلاعات جمع اوری شده از حسگر های غیر فعال با اطلاعات رادار را برای رهگیری بهینه اهداف بر عهده دارد. تا کنون اطلاعات خاصی در مورد این سامانه افشا نگردیده است اما رهگیری پرنده های بی سرنشین کوچک ( با توجه به تاثیر اندازه در موفقیت رهگیری سامانه های توپخانه ای و نشانه های راداری و حرارتی ) که در خط سیر افق این سامانه پرواز می گردیدند احتمال توانمدی بالای این سامانه را تایید می نماید.

همچنین وجود مجموعه ای سنگین از حسگر های غیر فعال احتمال توانمندی این سامانه در رهگیری مستقل از رادار را تا حدود زیادی افزایش می دهد.

مهمترین نکته سامانه سماوات، اثبات رسمی توانمندی صنایع الکترونیک ایران در طراحی و ساخت رادار های پیشرفته پشتیبانی شونده با حسگر های غیر فعال می باشد

رهگیری یک بی سرنشین توسط سامانه سماوات

هدف هایی که اورلیکن 35 میلی متری برای دستیابی به انها طراحی گردید امروز با تغییرات گسترده در مفاهیم جنگهای نوین برای این سامانه قابل دسترسی نیستند. اما با تعریف این مفاهیم جدید وبه تبع ان ورود سلاحهای جدید به عرصه های نبرد حوزه هایی برای خدمت توپخانه های ضدهوایی تعریف گردیده که وجود این سامانه ها را حتی ارزشمند تر از گذشته نموده است.در شرایط کنونی مهمترین کاربرد سامانه های پدافندی توپخانه ای دفاع در برابر حملات موشکهای کروز است . مو شکهای کروز به دلیل پرواز در ارتفاع بسیار کم تا متوسط ، خط سیر مستقیم، عدم توانایی تشخیص خطر رهگیری ( در اغلب موارد ) و حجم بالای فشردگی سامانه ها در برابر اتشبارهای دفاع هوایی توپخانه ای بسیار اسیب پذیرند در حالی که این موشکها حدودا 60 درصد از توان حملات استراتژیک نیروهای نظامی بلوک غرب را تشکیل میدهند .

در کنار حملات استراتژیک ،از موشکهای دور ایستای کروز برای حملات اولیه به اهداف استراتژیک حفاظت شده توسط سامانه های پدافند دفاع هوایی و یا سرکوب سامانه های ارزشمند دفاع هوایی دوربرد که و ظیفه سرنگونی سامانه های بلند پرواز شناسایی یا هواپیماهای پیش اخطار هوابرد را دارند استفاده میشود.

مهمترین تاکتیک برای رهایی موشکهای کروز از چنگال سامانه های پدافندی بعد از پنهانکاری این سامانه ها استفاده از حجم اتش سنگین است .سامانه های توپخانه ای هدایت شونده به خصوص سامانه های دارای توانایی رهگیری مستقل از رادار به عنوان یک راه حلی قطعی برای مقابله با این تاکتیک به شمار می ایند.

در واقع نقش اصلی سامانه پدافندی سماوات ، نه در خطوط مقدم صحنه نبرد بلکه به عنوان یک شکارچی در قتله گاههای خاص برای هدف قرار دادن موشکهای کروزی چون تاما هاوک، اسلم، جی سو، استروم شدو-اسکالپ،پاپ آی، دلیله و..... تعریف می گرددو با توجه به اهمیت حیاتی این سامانه ها در هر گونه حمله احتمالی به کشور ( به دلایلی مثل وسعت خاک، پدافند نقطه ای و منطقه ای سنگین و.... ) سماوات دارای نقشی استراتژیک و ارزشمند در صیانت از کیان مقدس این سرزمین است.