اکرانوپلان::.. هیولای دریای خزر
Ekranoplan ، یکی از غیر متعارفترین ، بزرگترین و یکی از شاهکارهای صنایع هوائی اتحاد جماهیر شوروی بود. این قایق پرنده عظیم الچثه ،مانند یک هواپیما عمل میکند ولی فرق اساسی آن در این است که اساس حرکت آن بر اساس اثر متقابل زمین است. این نوع وسائل پرنده در ارتفاع کمی از سطح آب قادر به پرواز هستند و بر اثر دمیده شدن هوا به زیر بالها ، بالشتکی از هوا بین بالها و سطح (زمین- دریا) ایجاد شده که باعث حرکتی بدون مشکل میشود. بر اساس اندازه این نوع وسایل پرنده (Ground effect vehicles یا GEV) ارتفاع آنها بر فراز زمینهای مسطح، یخها و آبها فرق میکند. اکرانوپلان توسط طراح مشهور شوروی روستیسلاو الکسیف طراحی شد.
در خلال جنگ سرد، اکرانوپلان بارها در دریای خزر دیده شد. یک غول بزرگ و سریع. نام هیولای دریای خزر توسط سرویسهای جاسوسی آمریکا روی آن گذاشته شد. در میانه دهه 1960، در اوج جنگ سرد، عکسهای شناسائی (جاسوسی) آمریکا وجود هواپیمائی با ابعاد غول آسا (100 متر)را در آبهای دریای خزر شناسائی کردند. این هیولای عظیم دارای 540 تن حداکثر وزن برخاست، قادر به حرکت با سرعت 400 کیلومتر بر ساعت،با بالهایی چهار گوش و به طرز باورنکردنی کوتاه بود. از دیگر قابلیتهای آن میتوان به پرواز در نزدیکی سطح (بین 1 تا 4 متر)،ذخیره کردن انرژی و پرواز در زیر دید رادار ها اشاره کرد. نامی که روسها برای این مدل از اکرانوپلان گذاشتند KM که مخفف korabl-maket بود.
نیروی رانش اکرانوپلان KM از هشت موتور بزرگ Dobryin VD-7 توربوجت مستقر در جلوی بدنه و پشت کابین خلبان تامین میشود که با دمیدن هوا به زیر بالها باعث ایجاد بالشتکی از هوا گردیده و در نتیجه هواپیما را از روی سطح آب بلند میکند. یکبار که اکرانوپلان به اندازه کافی سرعت گرفت تا از سطح آب بلند شود دیگر با سطح آب تماسی نخواهد داشت. وظیفه اکرانوپلان حمل و نقل نظامی اساسا در دریای خزر و سیاه با سرعت بالا و زیر دید رادارها بود. در خلال توسعه طرح KM، الکسیف شروع با آغاز پروژه ای با نام A-90 "Orlyonok" که قابلیت حمل و نقل نظامی با ابعادی کوچکتر (58 متر طول، 140 تن وزن ) بود را کرد. A-90 دارای دو موتور توربوجت در جلوی بدنه و یک موتور توربوپراپ در انتهای دم است که قادر میسازد تا با سرعتی معادل 400 کیلومتر بر ساعت در 1500 کیلومتر و در ارتفاعی بین 5 تا 10 متر به ماموریت بپردازد. اولین پرواز A-90 در سال 1972 بود.
حدود 120 فروند A-90 در ابتدا برای ورود به خدمت برنامه ریزی شده بود اما بعدها به 30 فروند برای ناوگان دریای سیاه و بالتیک کاهش پیدا کرد. توسعه اکرانوپلانها توسط وزیر دفاع شوروی ، دیمیتری یوستینوف حمایت میشد ، اما پس از مرگ مارشال یوستینوف در سال 1985، جانشین او، مارشال سوکولوف حمایت مالی از طرح را متوقف نمود. فقط 3 فروند اکرانوپلان از نوع A-90 ساخته شد. اکرانوپلان KM در سال 1980 بر اثر اشتباه خلبان سقوط کرد. کوششها برای به سطح آب آوردن آن به علت وزن و ابعاد بسیار بزرگ آن ناکام ماند. پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، اکرانوپلانها در کارخانه کشتی سازی ولگا ساخته شدند (مدلهای مختلف و تجاری).
اکرانوپلان دارای مدلهای مختلفی است از جمله آن، مدل اکرانوپلان کلاس Lun میباشد که مدلیست کاملا نظامی و یکی از جالبترین و موفقیت امیزترین طرحهای اکرانوپلان به حساب میامد. Lun در سال 1987 پروازهای آزمایشی خود را در دریای خزر (برخی گزارشها در دریای سیاه)شروع کرد. Lun مشابه طرح KM بود اما دارای ابعادی کوچکتر (73 متر) و با قابلیت حمله با سرعت زیاد بوسیله 6 فروند موشک کروز ضد کشتی SS-N-22 Sunburn بر علیه شناورهای آمریکائی بود. هرچند که شرایط دشوار اقتصادی برای روسها مانع از آن شد که نمونه دومی از Lun ساخته شود. 8 موتور توربوجت Motorostroitel NK-37 ، قادر به نیروی کششی معادل kn 127.4 (هرکدام) برای Lun بودند. در تاریخ 12-07-2007, دو فروند اکرانوپلان توسط Google Earth در کاسپیسک مشاهده شد.
حتی در حال حاضر نیز کشورهائی چون امریکا،چین، انگلیس، آلمان،استرالیا در حال تحقیقات بر روی چنین هواپیماهائی هستند.
مشخصات کلاس Lun
خدمه: بین 6 تا 9 نفر
طول: 73.8 متر
فاصله دو نوک بال: 44 متر
ارتفاع: 19.2 متر
وزن خالی: 286 تن
وزن بارگیری شده: 350 تن
حداکثر سرعت: 450 کیلومتر بر ساعت
تسلیحات:
شش فروند موشک ضد کشتی SS-N-22 Sunburn
یک قبضه توپ PI-23 . بیست و سه میلیمتری
آویونیک:
رادار جستجو گر
پایداری
5 روز
نیروی الکتریکی:
دو توربین گازی 200kw
