به مناسبت فرا رسیدن هفته دفاع مقدس با یکی از سرداران سرافرازدوران دفاع مقدس به گفتگو نشستیم.

سردار
محمد حسن منصوریان معاون هماهنگ کننده قرارگاه پدافند هوایی خاتم
الانبیاء(ص) متولد سال 1338 استان سمنان است. وی که دارای مدرک تحصیلی فوق
لیسانس مدیریت بوده و آموزشهای گوناگونی را داخل و خارج از کشور در زمینه
پدافند هوایی دیده است، سردار منصوریان در سال 1358 وارد سپاه پاسداران
انقلاب اسلامی شد و در طول 8 سال دفاع مقدس نیز 80 ماه در جبهه های نبرد حق
علیه باطل پیکار کرده است.

وی دارای مسئولیت های ستادی و اجرایی
متنوع از قبیل فرمانده گردان، فرمانده گروه، مدیریت پدافند هوایی نیروی
هوایی سپاه، رئیس ستاد پدافند هوایی بوده است که هم اکنون نیز در سمت معاون
هماهنگ کننده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) مشغول خدمت است.

گفتگوی مشروح خبرنگار مهربا سردارمحمد حسن منصوریان معاون هماهنگ کننده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) در پی می آید:

* گروه سیاسی:

سردار! به عنوان نخستین سئوال بفرمائید، پدافند هوایی در دوران هشت سال دفاع مقدس چه نقشی را ایفا کرد؟

-
برای این موضوع و تبیین نقش پدافند هوایی در دفاع مقدس نیاز به تحلیل
وضعیت دو طرف جنگ داریم، یعنی اگر بتوانیم شرایط دو طرف جنگ را در آن مقطع
درست تحلیل کنیم می توانیم پی به اهمیت پدافند هوایی و میزان تاثیر آن در
دفاع مقدس ببریم.

در طرف نیروهای بعثی کاملا مشخص بود که عراقیها
از ناحیه شرق وغرب به شدت مورد حمایت قرار می گرفتند، بطوریکه از هواپیمای
قدیمی مثل "میگ19 و میگ21" که در اختیار داشتند به هواپیمای نسل جدید و فوق
مدرن مانند "میراژ، میگ 25 ، سوخو 24 تغییر وضعیت دادند، به عبارتی دیگر
روند رشد نیروی هوایی ارتش عراق در جنگ تحمیلی روندی صعودی بود که سرعت آن
نیز بسیار بالا بود یعنی ارتش بعث عراق در زمان خیلی کوتاهی به انواع
هواپیماهای پیشرفته دست پیدا کردند.در حقیقت دسترسی ارتش بعث عراق به انواع
بمب های هوشمند-هدایت شونده، بمبهای لیزری و شیمیایی و علم بکارگیری اینها
مسئله ای نبود که عراقیها بتوانند یکی دو روزه به آن دست پیدا کنند چون
واقعا این کار در حد و اندازه عراقی ها نبود.

درصورتیکه درشرایط
عادی این کار چندین سال بطول می انجامد تا بتوان این همه جنگ افزار و
تسهیلات پیشرفته نظامی را هم از نوع شرقی و هم از نوع غربی به کار گرفت،
این خود از جمله عواملی است که نشان می دهد شرق و غرب با همه امکانات خود
در حمایت از عراقیها پای کار آمدند وانواع و اقسام پشتیبانی های تسلیحاتی،
آموزشی ومشاوره ای را از ارتش بعث عراق بعمل می آوردند در واقع دنیا برای
حمایت از عراق متجاوز از هیچ کوششی دریغ نکرد و در تجهیزارتش این کشور سنگ
تمام گذاشت.

از سویی دیگر آمریکائیها با ماهواره هایی که در اختیار
داشتند اقدام به واگذاری اطلاعات پروازی و یااطلاعاتی از مراکز حساس و سوق
الجیشی ما به ارتش بعث عراق می کردند که این مسئله در آن زمان ما را دچار
مشکل می کرد. در حقیقت آمریکا نیروهای زیادی را در عراق مستقر کرده بود تا
در طراحی وانجام عملیاتهای مختلف نظامی علیه ایران به عراقی ها کمک کنند.
ضمن اینکه پول کشورهای عربی نیز زمینه ورود حجم عظیمی از تسلیحات نظامی به
عراق را تسهیل می کرد.

طرف دیگر در جنگ جمهوری اسلامی ایران بود که
تسلیحات و تجهیزاتی را در پدافند هوایی مانند سامانه های راداری ، سامانه
های پرتاب موشک های زمین به هوا، هواپیماهای شکاری ره گیر، سامانه های جمع
آوری اطلاعات الکترونیک و تجهیزات شبکه پدافند هوایی که همه آن ها غربی
بود، را در اختیار داشتیم.این سامانه ها وتجهیزات را آمریکایی ها در
کشورمان  راه اندازی کرده بودند و خودشان هم به عنوان مستشار در کنار ما
قرار داشتند تا در صورت بروز مشکل آن را برطرف کنند. اینها در زمان حضورشان
در کشورمان اجازه ورود به ایرانیان را درخیلی از بخش ها نمی دادند. حالا
شما حساب کنید در شرایطی که انقلاب تازه پیروز شده است، مستشاران آمریکایی
هم کشور را ترک کرده بودند و جنگ را هم به ما تحمیل کرده اند چه باید می
کردیم؟

به هرحال مجبور شدیم تمام تسلیحات و تجهیزات پدافند هوایی
را در سطح کشور بکار بگیریم که این موضوع برای ما تبعاتی به همراه داشت
مثلا اگر یکی از تجهیزات ما را با موشک یا بمب می زدند به سختی می توانستیم
آن را بازسازی کنیم چون اصلا تجربه این کار را نداشتیم ودر طول زمان این
توانمندی را کسب کردیم.

از طرفی دیگر ارتش بعث عراق به عمق کشورمان
حمله می کرد و با موشک و یا بمباران هوایی اقدام به زدن مناطق مسکونی در
شهرهای بزرگ ما  می کرد که این مسئله در آن زمان دغدغه جدیدی را برای
مسئولان سیاسی نظام ایجاد کرد، بطوریکه درعین حال مجبور بودیم بخشی از توان
رزمی خود را در شهرهای بزرگ توزیع کنیم و بدلیل اینکه پدافند هوایی در
گذشته اساسا به گونه ایی طراحی نشده بود که همه فضای کشور را پوشش دهد
علاوه بر آن فضای مناطق عملیاتی هم بایستی به صورت ویژه مورد توجه قرار می
گرفت لذا به طور کلی می توان گفت که پدافند هوایی در گذشته برای مقابله با
چنین محیطی آمادگی لازم را نداشت. در چنین شرایطی و در بررسی هایی که در آن
مقطع انجام شد به این جمع بندی رسیدیم که چگونه باید یگانهای پدافند هوایی
را سر خط نگهداریم. و چگونه از تسلیحات و تجهیزات استفاده کنیم، چگونه از
منابع نیروی انسانی حداکثر استفاده را داشته باشیم و در نهایت طراحی ها
چگونه صورت می گرفت که در مجموع دفاع قابل قبول را ایجاد می کردیم.

*در چنین وضعیتی شما چه اقداماتی انجام دادید؟

-
با توجه به شرایط موجود مجبور بودیم همواره یکسری جابجایی ها را در سطح
کشور داشته باشیم. مثلا به تبریز می رفتیم . بعد از برقراری پدافند به
کرمانشاه نقل مکان می کردیم، بعد از مدتی به شهرهای دیگر ، به هرحال مجبور
بودیم تجهیزات خود را در نیمی از کشور که مورد تهدید بود جابجا کنیم .جنگ
خسارت های زیادی را به تجهیزات ما وارد کرده بود مثلا بخشی از  رادارهای ما
را از دور عملیات خارج کردند، همه این خسارات هم اتفاقا درشرایطی بود که
بدلیل اعمال تحریمها درب فروش سلاح و تجهیزات نظامی هه کشورها به روی ما
بسته بود و نمی توانستیم سلاح یا تجهیزاتی را دراختیار بگیریم.

*سردار! در شرایطی که واقعا همه چیز علیه ما بود، نیروهای مسلح چگونه مقابله می کردند؟

-
دراین شرایط فقط و فقط نیروی انسانی است که می تواند معادلات را برهم
بزند. در شرایط عادی علی القاعده ما باید مغلوب این صحنه ها می شدیم چرا که
شرایط بسیار نامساعدی داشتیم اما وقتی نیروهایی آمدند و از جان خود و
خانواده شان مایه گذاشتند و با توکل به خدا همه موانعی که برای ما ایجاد
شده بود را برطرف کردند، بطوریکه در یک میدان نابرابر شب و روز کار کردند و
توانستند شرایط قابل قبولی را بوجود بیاورند.

*پس در مجموع باید گفت که حجم خسارات وارده به کشورمان بعد از جنگ طبیعی بوده است؟

-
نه! چون طبق برآوردها و تحلیل وضعیت دوطرف در بازی جنگ آسیب وارده به ما
باید خیلی بیشتر از اینها می بود. در حقیقت نیروی هوایی عراق با جنگنده های
مدرنی که در اختیار داشت و با پشتیبانی که از سوی کشورهای شرق و غرب از
عراق صورت می گرفت باید ما را به پای میز مذاکره می کشاند و مسائل خود را
به ما تحمیل می کرد، اما اینجا نیروی انسانی معادله را بر هم زد و توانست
شرایط را عوض کند.نیروی انسانی با اعتقاد ، در همه رسته ها  حضور داشت ، در
یگانهای پیاده، توپخانه، زرهی، مهندسی رزمی، هوایی، هلی کوپتری و... با
این توضیح می توان گفت که پدافند هوایی در جبهه های حق علیه باطل عملکرد
بسیار قابل قبولی را به نمایش گذاشت و همچنین توانست از عقبه جبهه ها بخوبی
پشتیبانی کند بطوریکه این پشتیبانی از جبهه ها در طول هشت سال دفاع مقدس
تداوم داشته باشد.

ضمن اینکه به همین دلیل است که می گوئیم پدافند
هوایی در دوران دفاع مقدس که واقعا شرایطی بحرانی بود توانست از خود پرونده
ای روشن و قابل قبول به جای بگذارد و خدا را شکر می کنیم که پدافند هوایی
جمهوری اسلامی ایران توانست تعداد بسیار زیادی ازهواپیماهای دشمن را سرنگون
کند . هرچند برخی از هواپیماهای دشمن موفق به بمباران شهرها شدند اما عمده
حملات هوایی با جانفشانی و ایثارگری کارکنان مخلص و خدوم دفع گردید و
براین اساس و بدون تردید پدافند هوایی جزء یگانهای موفق دوران دفاع مقدس
بوده است.

*در این رابطه نقش اعمال تحریم های غرب علیه ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

-
بحمدالله هم اکنون در کشور کارهای بسیار بزرگی انجام شده است که اگر قرار
بود در یک روند طبیعی به این نقطه برسیم به هیچ وجه امکانپذیر نبود و دلیل
آن چیزی نبود جز روحیه جهادی  و خود باوری که حضرت امام در خلق الله دمیده
بود.

از سویی دیگر ساخت و استفاده از تجهیزات و سلاح های بومی آسیب
پذیری کمتری را به دنبال دارد، ضمن اینکه تکنیک و تاکتیک استفاده از آن
نیز متناسب با شرایطمان است. لذا خیلی راحت می توان با آنها کار کرد اما
چیزی را که غربی ها به ما تحویل می دهند نسخه پیچیده ای است که اصلا نمی
شود در آن تغییری ایجاد کرد. نکته مهم دیگر نیز این است که اطلاعات فنی
تسلیحات نظامی غربی فقط در اختیار کشور سازنده است براین اساس  نمی توان به
سلاح های خارجی اعتماد کرد به عبارتی دیگر استفاده از تجهیزات نظامی و
سلاح های خارجی در زمان جنگ نا مطمئن خواهد بود. بعلاوه واگذاری مشخصات و
مختصات تسلیحات و یا تجهیزات به طرف مقابل باعث افزایش آسیب پذیری خواهد
شد. ممکن است برای طراحی و ساخت تجهیزات و تسلیحات بومی هزینه و یا زمان
یبشتری نیاز باشد اما ترجیح می دهیم که سلاح بومی  دستمان باشد تا به کم و
کیفش کاملا واقف باشیم.

ما ازهمان روزهایی که مستشاران آمریکایی را
از کشور بیرون کردیم و دستمان خالی شد، مجبور شدیم که خودمان به سمت
خوداتکایی و خودباوری پیش برویم که این روند همچنان ادامه داشته و دارد
بطوریکه در طول سالیان متمادی منجر به تولید تجهیزات و تسلیحات بسیار
پیشرفته و ارزشمند شده است.

*در این راستا چند نمونه از دستاوردهای مهم جمهوری اسلامی ایران را نام ببرید؟

- با
توجه به اینکه استراتژی نظام در مورد نیروهای مسلح بومی سازی تجهیزات
وتسلیحات نظامی است، ساخت موشک شاهین و سامانه پیشرفته پدافند هوایی موشکی
برد متوسط مرصاد در کشور را می توان از جمله کارهای بسیار ارزشمند و بزرگ
در این خصوص به شمار آورد، البته محصولاتی از این دست در کشور ما بسیاراست،
مثلا طراحی و تولید رادارهای متنوع در فرکانس های مختلف با بردهای کوتاه ،
متوسط و بلند در کشور در حال تولید انبوه است. در زمینه تولید جنگ
افزارهای توپخانه ای با نرخ آتش بالا ، بهینه سازی تسلیحات و تجهیزات گذشته
و دهها دستاورد دیگری که ذکر آن در این مجال نمی گنجد از دستاوردهای مهم
در این بخش تلقی می شود.

*سردار! آیا درحال حاضر جمهوری اسلامی ایران به تکنولوژی کشف هواپیماهای رادار گریز دست پیدا کرده است؟

- بله، با
تکنولوژی که امروز در ساخت رادارها در بردهای مختلف به آن دست پیدا کرده
ایم قطعا می توانیم هواپیماهای رادار گریز دشمن را کشف کنیم. البته
همه اینها امتیازاتی است که همین تحریم های غرب برای ما ایجاد کرده است و
امیدوارم که روز به روز توسعه پیدا کند که حتما هم همینطور خواهد بود.

*شما که در جبهه های نبرد حضوری چشمگیر داشتید نقش حضرت امام (رض) را در آن دوران چگونه ارزیابی می کنید؟

-
در حقیقت ما از اول انقلاب و بُروز جنگ تحمیلی مسیر خود را پیدا کردیم
یعنی ابتدای جنگ فهمیدیم که باید روی پای خود بایستیم و نمی توانیم روی کمک
دیگران حسابی باز کنیم و همین موضوع باعث شد که توانستیم جنگ را اداره
کنیم. در حقیقت امام راحل یک روحیه خودباوری را در جوانان دمید و به آنها
گفت که شما می توانید و باید قادر باشید که کشور را اداره کنید لذا ما که
جوانهای آن دوره هستیم خط را آن زمان از امام گرفتیم.

ما بچه های
انقلاب هستیم و افتخار می کنیم که در کنار امام ، خودمان را شناختیم، به هر
حال امام به جوانان اعتماد کردند بطوریکه در آن مقطع بیشترین استفاده از
پتانسیل جوانان شد که اگر نبود آن دم مسیحایی حضرت امام و انرژی که با
ولایت شان به مردم و بویژه جوانان دادند بی تردید شاید الان شرایط فعلی را
نداشتیم.ما همواره خود را مرهون رهبریهای حکیمانه بنیانگذار جمهوری اسلامی
ایران حضرت امام خمینی (قدس سره شریف) می دانیم و بر این باوریم که مهمترین
عامل در همه پیروزیها و در همه صحنه های انقلاب و جنگ تحمیلی عامل رهبری
بوده است.

*سردار! تعامل ارتش و سپاه در قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) چگونه است ؟

-
الان تعامل ارتش و سپاه در قرارگاه خیلی خوب است، اساسا یکی از دلایل حضور
ما هم در اینجا همین است، با توجه به اینکه فرماندهی پدافند هوایی کشور در
دست ارتش جمهوری اسلامی است، لذا فلسفه حضور تعدادی از برادران پاسدار نیز
دراین قرارگاه ایجاد وحدت، همدلی و استفاده بهینه از همه امکانات ارتش و
سپاه است ضمن اینکه یکی از اهداف جدی  ستادهای بالاتر نیز ایجاد یک وحدت
رویه مبتنی برارتباط منطقی در این مجموعه است.

هنگامی که پدافند
هوایی از نیروی هوایی ارتش جدا شد و بطور مستقل کار خود را آغاز کرد ما
شاهد بیشترین روابط صمیمانه بین ارتشیان وپاسداران هستیم، ضمن اینکه بنا به
دلایل مختلف بایستی همه عوامل را در پدافند هوایی در یک مجموعه واحد در
نظر بگیریم، البته براساس تدبیر مقام معظم رهبری تصمیم بر این است که
پدافند هوایی بطور مشترک اداره شود بگونه ای که نیروهای ارتشی با برادران
سپاهی تعامل داشته باشد تا بهتر از گذشته بتوانند کار را پیش ببرند.

*آیا همکاری ارتش با سپاه موجب موازی کاری نمی شود؟

-
اصلا ، چون نیازهای عملیاتی ما در سطح کشور خیلی زیاد است به دلایل متعدد ،
نیازهای عملیاتی پدافند هوایی در سطح کشور افزایش یافته است. مخصوصا
نیازمندی به یگانهای زمین به هوا که یکی از دلایل عمده آن را می توان در
رشد سریع و روز افزون کشورهای تهدید در زمینه یگانهای تهاجمی ذکر کرد.
اعتبارات بسیار کلانی که کشورهای تهدید کننده در این مسیر هزینه می کنند ،
از جمله می توان به هواپیماهای رادار گریز، هواپیماهای بدون سرنشین،
هواپیماهای جنگ الکترونیک، هواپیماهای دور ایستا ، موشکهای سطح به سطح با
دقت بالا مثل موشکهای کروز و... اشاره کرد .

لذا با این توضیح
مختصر می توان ادعا نمود نه تنها اقدامات و امکانات موجود در ارتش و سپاه
کار موازی محسوب نمی شود بلکه روز به روز متناسب با پیشرفت تکنولوژی در
کشورهای تهدید کننده پدافند را به تسلیحات و تجهیزات کارامد تر مجهز کردند.


*با تشکر از حضور شما در این مصاحبه.

گفتگو از: محمد ابراهیم پاکزاد

خبرگزاری مهر