در سال 1956 پیشرفتهای مداوم و مستمر در عرصه سیستمهای راداری کنترل و مراقبت پرواز و همچنین هشدار زود هنگام باعث شد تا این رادار ها به صورت هوابرد ( درقالب هواپیما ها) ظاهر شوند. اولین هواپیمایی که این نقش را بر عهده گرفت هواپیمای E_1 شرکت گرومن بود که در خلال سالهای 1954 تا 1961 ای وظیفه را برعهده داشت.
جانشین E-1 هواپپیمایی بود به نام E 2 باز هم از شرکت گرومن که اولین هواپیمای ناوپایه ای بود که از اول برای به عهده گرفتن نقش کنترل و هشدار زود هنگام هوایی در تمامی شرایط آب و هوایی طراحی شده بود. این هواپیمای دو موتوره دارای 5 نفر خدمه و یک دیش رادار گردان به قطر 25 فوت میباشد که این دیش در بالای بدنه نصب شده.
این هواپیما یکی از اجزای اساسی در قسمت هوایی ناو گروه میباشد که با رادار کامپیوتریش قادر به تشخیص خودی از خصم و نظارت بر تحرکات دشمن در منطقه و نیز آنالیز شرایط و تهدیدات بالقوه برای ایفای هر چه بهتر نقش اخطار زود هنگام و کنترل شرایط جنگ میباشد.
اما روند کاری این هواگرد چگونه بود و در چه عملیاتهایی حضور پیدا کرد ؟
از آغاز ورود به خدمت این هواپیما در سال 1961 این پرنده حکم چشم تیز بین ناوگان را داشت و جنگ ویتنام اولین تجربه آن به شمار می آمد. در عملیات دره الدورادو ( حمله به تاسیسات پدافندی لیبی ) این هواپیماها وظیفه کنترل و هدایت مستقیم جنگنده های تامکت نیروی دریایی را بر عهده داشتند. در این عملیات که در سال 1986 به وقوع پیوست این هواپیما نقش بی بدیلی در نجات دادن دوفروند تامکت از خطر دو سوخوی لیبیایی داشتند.
بعد از آن و در اوایل دهه 1990 این هواپیما عازم خاور میانه برای شرکت در عملیات طوفان صحرا (جنگ اول خلیج فارس) شد و به خوبی از پس وظیفه ی خود در فرماندهی و کنترل هوایی نیروهای متفقین بر آمد. با فرماندهی مستقیم حملات زمینی و گشتهای هوایی در اولین روزهای این جنگ 2 فروند جنگنده F_18 نیروی دریایی ایالات متحده توانستند به کمک E_2 دو فروند میگ 21 عراقی را که قصد غافلگیر کردن آنها را داشتند سرنگون کنند. در ادامه همان سالها این هواپیماها وظیفه ی نظارت بر نقاط پرواز ممنوع در شمال و جنوب عراق را بر عهده گرفتند.
اما انواع مدل های این پرنده عبارتند از:
مدل A :
این مدل که مدل اولیه به شمار می آید اولین پرواز خود را در تاریخ 19 آپریل 1960 با شماره سریال (148147) انجام داد و پس از پشت سر گذاشتن تستهای پروازی با موفقیت با سفارش اولیه حدود 59 فروند وارد خط تولید شد. در سال 1964 اولین سری این هواپیماها در قالب اسکادران VAW_111 به دو ناو هواپیمابر USS Ranger و USS KithyHawk تحویل شدند و همان طور که اشاره شد در سال 1965 اولین نسخه های آن در جنگ ویتنام شرکت نمودند و به طور عملی مورد آزمایش قرار گرفتند.
در سال 1968 برنامه توسعه دو نسخه دیگر از این هواپیما شروع شد چون بعضی قطعات و لوازم آن( در سری A ) چندان قابل اطمینان نبودند و این برنامه به خلق نمونه های B و C منجر شد.
مدل های B و C :
در سال 1975 تعداد 51 فروند از مدل A رادار AN/APS 120 را دریافت نمودند و به استاندارد مدل B رسیدند. اما بعدا دو نمونه از مدل A برای ایجاد تغییرات جهت دستیابی به استاندارد C به کار گرفته شدند که سرانجام در اواخر سال 1972 خط تولید E_2 C راه اندازی شد.
برخی از ویژگی های این استاندارد عبارتند از ابزار پروازی و راداری بهتر همراه با موتور های پرقدرت تر که کمک شایانی در افزایش سطح ایمنی پرواز این پرنده دارد. اولین نمونه های این مدل در سال 1974 به نیروی دریایی تحویل داده شدند. اما چندسال بعد در سال 1982 به شرکت گرومن پیشنهادی مبنی بر ارتقای این پرنده انجام گرفت و این پرنده E_2 C update نامگذاری شد و از سال 1985 به بعد 100 فروند از این نوع تحویل نیروی دریایی ایالات متحده شد که البته هر سه نمونه B و C و C update دارای وسایل سوختگیری هوایی میباشند.
برای عقب نماندن از شرایط روز دنیا E-2C دو مورد ارتقای اساسی را تجربه کرد:
1- ارتقا به مدل E_2C group II و برنامه مدرنیزه کردن رادار (RMP)
این برنامه ها دارای این ویژگی ها بودند:
- ارتقای برد راداری ( افزوده شدن 40 درصد بر برد آن)
- قابلیت ردیابی پیشرفته زمینی
- رنگ آمیزی بدنه
- سیستم انتقال اطلاعات تاکتیکیJoint Tactical Information Distribution System JTIDS و Global Positioning System GPS و ارتباط صوتی ماهواره ای.
2- برنامه Hawkeye 2000 که شامل نصب و ارتقای کامپیوتر ماموریت Mission Computer Upgrade MCU و قابلیت درگیری مشترک Cooperative Engagement Capability (CEC و سیستم اقدامات پشتیبانی الکترونیک Electronic Support Measures (ESM که توان عملیاتی این پرنده را در محیط پر خطر پیش بینی شده برای قرن 21 افزایش خواهد داد.
MCU قابلیت کشف و تعقیب اهداف متحرک را افزایش خواهد داد که این امر در همکاری با سیستم CEC. به وجود خواهد آمد.
CEC توان درگیری این پرنده را با نیروهای سطحی به طور قابل ملاحظه ای افزایش میدهد.( E_2 اولین پرنده در ارتش آمریکا است که به این سیستم مجهز شده)
E_2 های مجهز به سیستم CEC پرنده هایی کلیدی برای نشانه گیری سریع برای سیستم کنترل آنش AEGIS میباشند که به صورت خارق العاده ای برد مفید موشک های استاندارد (SM-2). را افزایش میدهند.
برنامه مدرنیزه کردن رادار پروژه رادار نمایش پیشرفته را توسعه میدهد به طوری که حاصل آن برای این هواگرد دید روی خط افق over-the-horizon و اکتشاف اهداف زمینی overland detection, و تعقیب تا ناوگروه tracking to the battle group خواهد بود که البته تزویج آن با برنامه CEC این پرنده را کاملا در نقش نمایش موشک بالستیک Theater Ballistic Missile و دفاع ضد موشک کروز Cruise Missile Defense (TBMD/CMD ظاهر خواهد کرد.
این قابلیت پیشرفته تعقیب در ترکیب با سیستم کنترل آتش AEGIS و موشکهای ارتقا یافته استاندارد (SM-2 Block IVA and SM-3) ناو گروه را قادر میسازد تا چتر دفاعی ضد موشک بالستیک در منطقه ای به وسعت ایالات متحده و یا هم پیمانانش فراهم سازد به علاوه سیستمهای E_2 با سایر هواپیما های کنترل و هشدار زود هنگام AWACS و سیستمهای زمین پایه انتقال اطلاعات سازگار است.
مشخصات فنی :
نقش: هواپیمای کنترل و هشدار زود هنگام ناوپایه.
شرکت سازنده: گرومن آمریکا
خدمه: 5 نفر
سال آغاز به خدمت: 1964
قیمت هر فروند: 80 میلیون دلار
پیشرانه: دو موتور توربو پراپ Allison T-56-A427 با قدرت 5100 اسب بخار
طول: 17.5 meters
ارتفاع: 5.6 meters
عرض بالها: 28 meters
حداکثر وزن برخاستن: 23,850 kg
سرعت: 552 km. per hour
سقف پروازی: 9,100 meters
