آشنایی با وحشت ایرانی

کلاهک های بارانی

رزمایش گسترده پیامبر اعظم (ص) 6 که به تازگی توسط سپاه پاسداران آغاز شده، در همین ابتدا بستر انتشار خبرهای مهمی از جمله بکارگیری نوع جدیدی از کلاهک برای موشک های بالستیک با نام کلاهک های بارانی بوده است

موشک های بالستیک از ابتدای ورود به کشور، نقش مهمی در راهبرد دفاعی ایران عزیز داشته اند؛ چه در زمان جنگ تحمیلی که به طور محدود در دسترس بودند و با شلیک به عمق خاک عراق، رژیم بعث را مجبور به عقب نشینی از برخی تاکتیک های خود کردند و چه در سال های پس از جنگ که در شرایط سخت ترین تحریم ها و تهدیدهای نظامی، شاه بیت شعر بلند بازدارندگی در عرصه دفاعی بوده اند.
این موشک ها راه پر فراز و نشیبی را از موشک های «شهاب1» تا موشک پیشرفته و افتخار آمیز «قیام» طی کرده و امروز از کمیت و کیفیت و تنوع گوناگونی برخوردار هستند. تنوع هم در زمینه برد، هم در بحث هدفگیری، هدایت و کنترل، در زمینه نوع سوخت و از همه مهمتر در آسیب زدن به هدف یعنی ویژگی و خصوصیات کلاهک(سرجنگی).


 

در اینجا با توجه به رزمایش اخیر، به معرفی اجمالی برخی شاخصه های نوع جدیدی از سرجنگی که برای موشک های بالستیک کشور توسعه داده شده و در نمونه ای از موشک مشهور شهاب3 عملیاتی شده می پردازیم
آنچه با عنوان « موشکی با کلاهک بارانی» نمایش داده شد به نظر می رسد کلاهکی دربردارنده ریزبمب های پرتاب شونده به بالا پس از اصابت به هدف است که با فرود آمدن در محوطه ای نسبتاً گسترده که ممکن است پیش از پرتاب با توجه به شرایط هدف قابل تنظیم هم باشد، سطح مورد نظر را مورد اصابت قرار می دهد

این گونه از کلاهک ها یا سرهای جنگی موشک، اساساً برای انهدام هدف واحد طراحی نشده بلکه برای آسیب رسانی به محوطه ای شامل اهداف پراکنده و پخش شده مورد استفاده قرار می گیرند مثلاً یک پادگان نظامی که خودروهایی با زره سبک در آن قرار دارند یا یک فرودگاه که در آن بالگردها و هواپیماها در توقفگاه های روباز یا زیر سایه بانی ساده مستقر هستند و یا یک شناور غول پیکر ...
این محموله های انفجاری پس از اصابت کلاهک موشک به زمین به سمت بالا پرتاب شده و با قرار گرفتن در قوس نزولی تا فاصله چند ده تا چند صد متری از نقطه اصابت آن را تحت پوشش قرار می دهند. این مهمات فرعی البته تا حدودی قابلیت نفوذ نیز دارند و از اینرو برای آسیب زدن به هواگردها که اساساً از پوشش زرهی برخوردار نیستند، سلاح مفیدی محسوب می شوند
در اینجا بایستی به برخی تفاوت های کلاهک بومی بارانی با کلاهک های خوشه ای اشاره کرد. کلاهک های خوشه ای از تعداد زیادی بمب کوچک تشکیل شده است که در کنار هم زیر یک پوشش جدا شونده قرار گرفته اند. پس از ورود موشک با چنین کلاهکی به قوس نزولی در پرواز، چه کلاهک از نوع جدا شونده از بدنه موشک باشد یا نباشد پس از رسیدن به ارتفاع مشخصی، پوشش جدا شده و بمب های کوچک (بمبچه) از یکدیگر جدا شده و با مسیر حرکتی دورشونده از هم و واگرا به سطح زمین می رسند که در نهایت موفق به پوشش دادن محوطه ای وسیع می شوند.

اما در کلاهک بارانی تا لحظه اصابت، بمب های کوچک در کنار هم قرار دارند. بنابراین بمچه ها در کلاهک خوشه ای پس از جدایی از کلاهک، دیگر قابل هدایت نیستند (مگر اینکه برای هر یک از آنها سامانه و سطوح  کنترلی تعبیه شود که منجر به افزایش ابعاد بمبچه و کاهش تعداد آنها می شود) اما در نمونه بارانی، کل مجموعه تا لحظه اصابت از هدایت برخوردار است و حتی اگر کلاهک نیز هدایت شونده نباشد(که احتمالاً همینطور است) خطای اصابت آن در مقایسه با بمبچه های کلاهک خوشه ای بسیار کمتر خواهد بود که در تصاویر و فیلم های انتشار یافته از رزمایش اخیر، دقت کلاهک در لحظه رسیدن به زمین و فاصله نقطه اصابت از هدف، خیره کننده و تحسین برانگیز بود
نکته دیگر، زاویه اصابت بمچه ها در این دو نوع کلاهک دارای مهمات فرعی است. در کلاهک خوشه ای، تمام بمبچه ها از بالا بر روی هدف فرود می آیند و زاویه هایی بین حدود 60 تا کمتر از 90 درجه برای آنها قابل تصور است در حالیکه در نوع بارانی، بمبچه ها پس از اصابت و جدایی از هم، با زاویه های کم از پایین(سطح زمین) شروع به حرکت کرده و آنهایی که در نقاط جلویی کلاهک و در واقع نزدیک تر به دماغه موشک قرار دارند با زاویه های تند(حاده) به اطراف پخش شده و بمبچه های نزدیک به انتهای کلاهک نیز با زاویه بیشتر وارد یک قوس صعودی شده و پس از طی نقطه اوج، با زاویه های بیشتر فرود می آیند.



                                   

 

بدین ترتیب بمبچه های کلاهک بارانی، هم با زوایای متفاوت و هم در شعاع متفاوتی از نقطه اصابت تأثیر می گذارند و توان مورد اصابت قرار دادن اهدافی که از بالا محافظت شده هستند را دارند. مثلاً یک آشیانه هواپیما که دارای سقف بتونی است، از طرفین باز بوده یا درب فلزی دارد که با اصابت این بمبچه ها آسیب پذیر است و یا یک ساختمان که این بمبچه ها با اصابت به محوطه روبروی آن امکان آسیب زدن به اتاق ها و طبقات مختلف را دارد در حالیکه چنین امکانی در کلاهک های خوشه ای ممکن نیست
البته ناگفته نماند، کلاهک خوشه ای نیز مزایای خاص خود را دارد از جمله اینکه پس از جدا شد بمبچه ها، دیگر امکان هدف قرار دادن آنها عملاً به صفر می رسد در حالیکه یک کلاهک بزرگ و واحد پس از ورود به قوس نزولی همچنان قابل هدفگیری شدن است هرچند با درصد بسیار پایین. ضمن اینکه برای پرتاب بمبچه های کلاهک بارانی به اطراف پس از اصابت یا حتی در لحظه رسیدن به زمین، بایستی مکانیزم مربوطه تعبیه شود که مباحثی از جمله وزن و قابلیت اطمینان را به دنبال دارد
اما در مجموع باید گفت توانایی های یک کلاهک بارانی برای آسیب رساندن و انهدام اهداف بخوصوصی کاملاً بر نوع خوشه ای برتری داشته و اضافه شدن آن به فهرست تسلیحات کشورمان، انعطاف پذیری یگانهای موشکی سپاه را در ضربه زدن به اهداف متنوع افزایش می دهد.
پیش از این نیز کلاهک های خوشه ای برای موشک های بالستیک کشور ساخته شده و در رزمایش ها مورد استفاده قرار گرفته بود که از قابلیت های آن سازگاری با موشک های مختلف کشور از جمله خانواده موشک های بلستیک میانبرد - دوربرد شهاب است.